Eski Uygur Abitaki Metinlerinin Söz Varlığı

Eski Uygur Abitaki Metinlerinin Söz Varlığı Künye Bilgileri

Tümer Karaayak'ın hazırladığı orijinal, bandrollü ve ilk baskı "Eski Uygur Abitaki Metinlerinin Söz Varlığı" kitabı ikinci sayfa künye bilgileri şu şekilde:

• ISBN: 978-975-17-4904-8
  
• Orijinal İsmi: Eski Uygur Abitaki Metinlerinin Söz Varlığı
• Yazar: Tümer Karaayak
• Baskı: Birinci Baskı, Eylül 2021, Ankara
• Ölçüler: 16,0 x 24,0 cm
• Sayfa sayısı, 872 sayfa (357 sayfa Giriş ve Metinler, 210 sayfa Dizin, 20 sayfa Kaynakça)
• Dil: Türkçe
• Yayınevi: Türk Dil Kurumu
• Bandrol: Var
• Durum: 10/10 (yeni)

Eski Uygur Abitaki Metinlerinin Söz Varlığı Hakkında

Eski Uygur Abitaki Metinlerinin Söz Varlığı kitabı beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm giriş bölümüdür. Giriş bölümünde, Uygurlar, Buddha ve Hayatı, Mahāyāna Budizmi, Hīnayāna (Theravāda) Budizmi ve Amitābha Budizmi ile ilgili çok da ayrıntılı olmayan genel bilgilere yer verilmiştir. Daha sonra çalışmada yer alan yazmalara ve bu yazmalar üzerine yapılan çalışmalara, çalışmada izlenen yönteme, yazmaların özelliklerine ve çalışmada kullanılan yazmaların sıralamasına değinilmiştir. İkinci bölümde, çalışmada yer alan yazmaların yazı çevirisine ve harf çevirisine yer verilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde metinler Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Dördüncü bölümü açıklamalar oluşturur. Bu bölümde metinlerin önceki yayınlardan farklı olan okuyuşlarına ve bazı kavramların açıklamalarına yer verilmiştir. Beşinci ve son bölüm ise Dizin bölümüdür. Bu bölümde iki dizin yer alır. Uygurca dizinde madde başları Eski Uygurca, anlamlar Türkiye Türkçesidir. Ayrıca kelimeler metin bağlamları içerisinde verilmiştir ve Uygurca dizinde Türkçe olmayan madde başlarında kelimelerin geldikleri diller ve orijinal biçimleri verilmeye çalışılmıştır. İkilemeler dizininde metinlerde yer alan ikilemelere yer verilmiştir. (Ön Söz bölümünden)

Abitaki Nedir

Eski Uygurca metinler arasında Abitaki şeklinde kısaltılmış başlığa sahip yazmalar vardır. Kudara’ya göre; bu yazmalarda geçen Abitaki kelimesi, Çince Amituo jing [阿彌陀經] kelimesinin fonetik bir kopyasıdır. Amida Buddha’ya ve Saf Ülke’ye [Pure Land’a] ait metinler arasında Kumārajīva tarafından çevrilen Amitou jing adını taşıyan bir sūtra vardır. Abitaki başlığını taşıyan Eski Uygurca metinler Kumārajīva’nın çevirisine ait değildir. Abitaki başlığını taşıyan Eski Uygurca bu metinler dört ciltten oluşmaktadır ve Amitābha Buddha’ya ait farklı alıntıları içerir. Abitaki başlığını taşıyan bu Eski Uygurca metinlerin aslının Çinceden çevrildiği kesindir ancak Çince yazılmış orijinal metni kayıptır (Kudara 2002: 104; Halkias 2012: 14-15).

Elverskog ise, Abitaki başlığını taşıyan Eski Uygurca bu metinleri Çince uydurma sūtralar içerisinde vermiştir. Bu metinler Saf Ülke [Pure Land] geleneği içerisinde Amitābha kültünün bir parçasıdır. Bu sūtra, Eski Uygurcada Pak-len-ši-ki atl(ï)g yürüng lenhwa čäčäk tergini nom ärdini şeklinde adlandırılmaktadır. Pak-len-ši-ki ise, Çince Bai lian she jing’nin [白蓮社經] “Beyaz Lotus Cemiyetinin Sūtrası” transkripsiyonudur. Bu sūtra ile ilgili yazmalar Ankara, İstanbul, Pekin, St. Petersburg, Paris ve Pekin’de bulunmaktadır (Elverskog 1997: 86). Geng Shimin ise bu metinlerin Saf Ülke [Pure Land] geleneğine ait 4 bölümden oluşan “Da Bai Lian She Jing” [大白莲社經] (Büyük Beyaz Lotus Cemiyetinin Sūtrası) adlı kayıp bir kitaba ait olduğunu ve Yuan Hanedanlığı (1279-1368) döneminde kopyalandığını düşünmektedir (Geng 2004: 105-107; Halkias 2012: 14-15).

Amitābha Buddha ile ilgili manzum tarzda yazılmış bir parça 1985’te Peter Zieme tarafından BT XIII’te Abita-Lobpreis adıyla yayımlanmıştır (Zieme 1985a: 144). 1987 yılında Kahar Barat, asıl olarak Çince yayımladığı “An Uyghur Fragment of the Biography of Huiyuan / Huiyuan’ın Biyografisinden bir Fragman” adlı makalesinde 52 satırlık başka bir Abitaki metni yayımlamıştır (Yakup 1999: 229). 1991’de Peter Zieme Eski Türk şiiri üzerine yaptığı çalışmasında küçük bir parçaya yer vermiştir (Zieme 1991: 119-124). Dunhuang’da bulunan parçalar arasında yer alan Abitaki Sūtra ile ilgili 12 satırlık bir yazma Abdurishid Yakup tarafından yayımlanmıştır (Yakup 2003: 263-264). (Giriş bölümünden)

İçindekiler

ÖN SÖZ • 7
Çalışmada Yer Verilen Genel Kısaltmalar • 9
Çalışmada Yer Verilen Eserlerin Kısaltmaları • 11
1. GİRİŞ • 17
 1.1. Uygurlar • 17
 1.2. Budizm • 18
  1.2.1. Buddha ve Hayatı • 18
  1.2.2. Hīnayāna (Theravāda) Budizmi • 22
  1.2.3. Mahāyāna Budizmi • 23
  1.2.4. Saf Ülke [Pure Land] Budizmi • 24
 1.3. Eski Uygurca Saf Ülke [Pure Land] Budizmine Ait Sūtralar • 25
 1.4. Çalışmada Yer Alan Yazmalar ve Üzerine Yapılan Çalışmalar • 29
  1.4.1. Pekin’de Bulunan Yazmalar ve Üzerine Yapılan Çalışmalar • 29
  1.4.2. St. Petersburg’da Bulunan Yazmalar ve Üzerine Yapılan Çalışmalar • 31
  1.4.3. İstanbul’da Bulunan Yazmalar ve Üzerine Yapılan Çalışmalar • 32
  1.4.4. Ankara’da Bulunan Yazmalar ve Üzerine Yapılan Çalışmalar • 33
  1.4.5. Paris’te Bulunan Yazmalar ve Üzerine Yapılan Çalışmalar • 34
 1.5. Çalışmada İzlenen Yöntem • 34
 1.6. Çalışmada Yer Alan İşaretler • 36
 1.7. Çeviri Yazıda ve Harf Çevirisinde Kullanılan İşaretler • 36
 1.8. Yazmaların Yazım Özellikleri • 37
 1.9. Yazmaların Uyum Tablosu • 44
2. ESKİ UYGURCA METİNLER • 59
3. ESKİ UYGURCA METİNLERİN TÜRKİYE TÜRKÇESİNE AKTARIMI • 223
4. METİNLERE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR VE OKUMA FARKLARI • 357
5. DİZİNLER • 640
 5.1. Eski Uygurca Dizin ve Sözlük • 641
 5.2. Eski Uygurca İkilemeler Dizini • 843
6. KAYNAKÇA • 853